مروری بر معروف‌ترین معلم‌های آثار تلویزیونی

باز مدرسه‌ام دیر شد
عنایت شفیعی
سریال کوتاه ۱۳ قسمتی «باز مدرسه‌ام دیر شد» را کمتر کسی است که به خاطر نداشته باشد. اکبر عبدی، تپل ۲۳ ساله‌ای که در این سریال، نقش محسن، دانش‌آموزی را بازی می‌کرد و همیشه بر اثر اتفاقاتی که برایش رخ می‌داد باعث می‌شد تا دیر به مدرسه برسد. این اثر نیز سال ۶۲ به کارگردانی حسین افصحی ساخته شد و با وجود آن که محسن هیچ‌وقت تا پایان این مجموعه به مدرسه نرسید؛ اما در دل خود نکات آموزشی داشت؛ به علاوه شخصیتی که در آن در نه به عنوان معلم بلکه به عنوان مرشد شناخته می‌شد.  کسی که با معرکه‌گیری‌های‌اش به سبک قدیم سعی می‌کرد تا آموزش‌های لازم را با گوشزدکردن به بچه مرشد که مجید رزاز این نقش را بازی می‌کرد منتقل کند. در آن دوران و حتی بعد از آن که بارها و بارها از تلویزیون این مجموعه پخش شد از سوی مردم مورد استقبال خوبی قرار گرفت و توانست شخصیت محسن و اتفاقاتی که در میانه راه برای او می‌افتد را به دل مردم بنشاند.  عنایت شفیعی پس از بازی در این سریال در فیلم و سریال‌های بسیار دیگری نیز در نقش‌های مکمل حضور داشت که بازی در مجموعه «باز مدرسه‌ام دیر شد» جزو نخستین نقش‌آفرینی‌های اوست و برای همین هم بسیاری هنوز او را به این نقش می‌شناسند و به یاد می‌آورند. 

دبیرستان خضرا
آزیتا حاجیان 
سریال «دبیرستان خضرا» ۱۳ قسمت بیشتر نبود با این حال در زمان پخش  توانست مخاطبان خوبی را به سمت خود جلب کند. اکبر خواجوی سال ۷۴ بعد از موفقیتی که در ساخت سریال پدرسالار داشت این‌بار نگاه تازه‌ای در سریالش رو کرد و سعی داشت به آن به شکل قابل توجهی بپردازد. قصه این سریال درباره دبیرستان دخترانه‌ای بود که به دغدغه و مشکلات دانش‌آموزان آن می‌پرداخت. 
آزیتا حاجیان در این سریال نقش معلمی را داشت که سعی می‌کرد به مشکلات دانش‌آموزان رسیدگی کند. خانم شکیبه در این سریال که معلم معارف بود اتفاقاً قصه و روایت نیز حول محور او می‌گشت. او به خوبی توانسته بود در نقش یک معلم دلسوز ورود کند و نشان دهد چطور می‌توان با دانش‌آموزانی در این سن که سن حساس بلوغ و رشد آنها و ورود به زندگی تازه، ورود به دانشگاه و… است درست رفتار کرد. 
آزیتا حاجیان جزو بازیگران مطرح سینما و تلویزیون است که  طی فعالیت‌های خود توانست نقش‌های ماندگاری از خود به یادگار بگذارد. آخرین بازی که از او دیده‌ایم در سریال شبکه خانگی «سال‌های دور از خانه» است که در سال ۹۷ پخش شد. همچنین در سریال «نجلا» نیز که قرار است در ایام اربعین از شبکه سه روی آنتن برود حضور دارد.

«ق مثل قلقلک»
حسین محب‌اهری
شاید کسی نام این مجموعه تلویزیونی را به خاطر نیاورد؛ اما مبصر چهار ساله کلاس و شعر «آقا اجازه هولم نکن دست و پاهامو گم‌نکن» را از یاد نبرده‌اند. برنامه کوتاهی که در آن زنده‌یاد حسین محب‌اهری به عنوان معلم نقش‌آفرینی می‌کرد و از درس ریاضی به عنوان «درس شیرین ریاضی» یاد می‌کرد. 
این برنامه که سال ۶۸ ساخته و پخش شد مخاطبان بسیار زیادی داشت و بسیاری با محمد کدخدایی که در نقش مبصر چهارساله کلاس نقش‌آفرینی می‌کرد خاطرات به یادماندنی دارند. کسی که چهار سال در یک کلاس درجا زده بود و برای همین از دیگر همکلاسی‌هایش بزرگ‌تر بود. همین موضوع جذابیت نقش او را بیشتر کرده بود و سال بعد که این مجموعه بار دیگر ساخته شد او مبصر پنج ساله کلاس بود!
اما معلم دوست‌داشتنی این سریال یعنی شادروان حسین محب‌اهری با آن ریش و سبیل خاصی که داشت به عنوان بازیگری مطرح، سال‌های سال مشغول فعالیت بود، تا این‌که در چند سال پایان زندگی‌اش با وجود تلاش‌های بسیاری که در زمینه مبارزه با سرطان انجام داد و حتی در دوره‌ای بر آن پیروز شد، نتوانست بیماری را مغلوب کند و براثر همین عارضه دار فانی را وداع گفت؛ اما خاطرات آن دوران هنوز برای بچه‌های دیروز زنده مانده است. 

بروبچه‌های پشت پنجره
حسن نیرزاده نوری
شاید بتوان از زنده‌یاد حسن نیرزاده نوری به عنوان قدیمی‌ترین شخصیتی یاد کرد که به عنوان معلم مقابل دوربین قرار گرفت. برای همین هم لقب استاد برای او ماند. در این برنامه که در دهه ۶۰ ساخته و پخش شد خود او کارگردان کار بوده و تلاشش بر این بود تا سبک تازه‌ای از آموزش را به صدا و سیما و البته آموزش و پرورش کشور معرفی کند؛ این‌که می‌شود با عطوفت، نرمش، مهربانی، شعرخوانی و… درس و مشق یاد داد بدون آن که زور و ضربی بالای سر دانش‌آموز باشد. 
نیرزاده نوری در این برنامه سعی می‌کرد با پوشش‌های ساده روستایی، لحنی مهربان و در بعضی موارد شعرگونه آموزش‌های لازم را به دانش‌آموزان منتقل کند. او با دو تکه چوبی که در دست داشت به خواندن‌هایش ریتم می‌داد و تلاش می‌کرد نشان دهد با همین روش‌های ساده هم می‌توان کودکان و نوجوانان را پای درس و حساب و کتاب نشاند. 
در زمان پخش این مجموعه استقبال خوبی از آن شد و همین موضوع موجب می‌شد تا انگیزه برای ساخت چنین برنامه‌هایی بیشتر شود. متاسفانه استاد حسن نیرزاده نوری سال ۶۴ در ۵۷ سالگی از دنیا رفت؛ اما از خود یادگاری برجای گذاشت که شاید کودکان دیروز هنوز آن را به خاطر داشته باشند. 

شهرک الفبا
فردوس حاجیان
شاید بتوان از فردوس حاجیان به عنوان کسی یاد کرد که در زمینه آموزش و پرورش ، انقلاب تازه‌ای را به وجود آورد. کسی که در سن کم ۲۴ سالگی توانست با سبک و سیاق تازه‌ای در آموزش و پرورش ورود کرده و به آموزشی نوین بپردازد. او معلمی بود که توانست با ابداع آموزش در «شهرک الفبا» به موفقیت‌های جهانی نیز دست یابد و بیش از ۴۰ میلیون تیراژ کتاب‌های آموزشی و ثبت ۱۴ اختراع در تکنولوژی آموزش و نویسندگی کتاب درسی را از خود به یادگار بگذارد.
مجموعه «شهرک الفبا» با بهره‌گیری از شعر و ترانه و به همراه موزیک مخاطبان زیادی پیدا کرد و خاطرات خوشی را برای پدر و مادرها و بچه‌های دهه ۶۰ و ۷۰ به ارمغان آورد. هر چند به گفته حاجیان این مجموعه ابتدا برای کودکان یتیمی که پدرهایشان به شهادت رسیده بود در فضایی شاد ساخته شد؛ اما به دلیل استقبالی که از آن شد این برنامه به سایر کودکان نیز تعمیم داده شد و آنها نیز از این سبک نوین بی‌بهره نماندند. 
فردوس حاجیان بعد از چندی در سه فصل ماجراهای عمو فردوس و داروک نیز حضور داشت اما به مرور به دلیل بروز بیماری و سابقه جانبازی شیمیایی حضورش کمرنگ و کمرنگ‌تر شد و با وجود آن که سال ۹۶ تلاش کرد «شهرک الفبا» را مجدد برپا کند؛ اما بیماری به او اجازه این کار را نداد. 

بچه‌های مدرسه همت
مهران رجبی 
این سریال را شاید بتوان ایرانیزه شده کارتون «بچه‌های مدرسه والت» در سال ۷۵ دانست. سریالی که در رودسر یکی از شهرهای شمالی کشور به کارگردانی رضا میرکریمی ساخته شد و قصه آن درباره مدرسه‌ای شبانه‌روزی بود که اتفاقاتی در میانه آن بین دانش‌آموزانش رخ می‌داد. 
این مجموعه یک پدیده نوظهور داشت و آن هم ناظم این سریال بود. مهران رجبی، کشف تازه تلویزیون و سینما که با نقش‌آفرینی در این مجموعه و بازی نرم و روانش توانست نشان دهد که در بازیگری تا چه میزان توانایی و تبحر دارد. 
مهران رجبی در این مجموعه نقش ناظمی مهربان و دلسوز را داشت که سعی می‌کرد در کنار ایجاد نظم در مدرسه با دانش‌آموزان رفتار مناسبی داشته باشد و آنهایی که به دور از خانواده در این مدرسه هم درس می‌خوانند هم زندگی می‌کنند را به خوبی درک کند. رجبی در دنیای بیرون از بازیگری نیز تجربه معلمی داشته و به گفته خودش ۲۰ سال قبل از تجربه بازیگری تدریس می‌کرده و برای همین هم به خوبی توانست در نخستین بازی‌ای که داشت از پس نقش‌اش برآید. 
مهران رجبی همچنان در سریال و فیلم‌های مختلف تلویزیونی و سینمایی نقش‌آفرینی می‌کند. نقش‌های مختلفی علاوه بر معلمی را نیز ایفا کرده و به خوبی هم از پس آنها برمی‌آید. 

قصه‌های مجید 
جهانبخش سلطانی (ناظم)
مرتضی حسینی (معلم ورزش و ریاضی)
کمتر کسی پیدا می‌شود که سریال «قصه‌های مجید» را ندیده و با آن خاطره نداشته باشد. پسری نوجوان، بامزه، شوخ‌طبع که البته تلاش می‌کرد در برخی فعالیت‌هایش جدی باشد و با جدیت به هدف‌هایی که می‌خواهد برسد. اما بی‌تجربگی‌ها، شیطنت‌ها، ندانم‌کاری‌ها و… دست به دست هم می‌داد تا معمولا مجید نتواند به آنچه می‌خواهد برسد یا اگر برسد با ماجراها و دردسرهایی مواجه می‌شد.  
این مجموعه که دهه ۷۰ به کارگردانی کیومرث پوراحمد روی آنتن رفت و بر پایه کتابی به همین نام، نوشته هوشنگ مردای کرمانی ساخته شده بود به دلیل آن که قصه یک پسربچه نوجوان بود و مهدی باقربیگی در نقش مجید نقش‌آفرینی می‌کرد بخشی از قصه‌اش درون مدرسه می‌گذرد. یکی از شخصیت‌های جذاب این سریال جهانبخش سلطانی در نقش ناظم بود. این شخصیت برای بسیاری در واقعیت شخصیت آشنایی بود. 
ناظمی سختگیر، با نظم و البته خشن که ترکه چوب آلبالویش را بسیاری در دوران مدرسه روی تن‌شان لمس کرده بودند. 
جهانبخش سلطانی جزو بازیگرانی است که توانست طی فعالیت‌های خود نقش‌های متنوعی را ایفا کند؛ اما همیشه نقش‌هایی که با لهجه شیرین اصفهانی‌اش بازی کرده است در یادها مانده. او در سال‌های اخیر کم‌کارتر شده؛ اما همچنان در عرصه بازیگری مشغول به فعالیت است و آخرین بار شاهد بازی او در سریال «کامیون» در سال ۹۸ بودیم.  و اما برعکس جهانبخش سلطانی که نقش ناظمی سختگیر را بازی می‌کرد مرتضی حسینی با عنوان آقای حیدری در نقش معلمی دلسوز بود که سعی می‌کرد با دانش‌آموزانش از جمله مجید راه بیاید. هر چند مجید جزو شاگردانی بود که در ورزش نمره تک آورد و دانش‌آموز درسخوانی برای آقای حیدری نبود؛ اما با این وجود این معلم نماد معلم‌هایی بود که به خوبی دانش‌آموز خود را درک کرده و تلاش می‌کرد با او به هر سبک و سیاقی است راه بیاید. 
مرتضی حسینی مهم‌ترین نقش‌آفرینی‌ای که در عرصه بازیگری داشته در سریال «قصه‌های مجید» بوده و بعد از آن در چند فیلم و سریال بازی کرد که آنقدرها نتوانست مانند نقش آقای حیدری دیده و ماندگار شود.

مدرسه مادربزرگ‌ها
الهام پاوه‌نژاد 
غلامرضا رمضانی در سال ۷۵ سریال جذابی با عنوان «مدرسه مادربزرگ‌ها» را ساخت که در آن سال‌ها به نوبه خود سریال تازه، جذاب و زیبایی بود. برای همین هم در زمان پخش، مخاطب‌های بسیاری را به سمت خود جذب کرد. مدرسه‌ای که در آن قرار بود به دانش‌آموزانش آموزش داده شود؛ اما نه به دانش‌آموزان کودک و نوجوان بلکه به دانش‌آموزان پا به سن گذاشته‌ای که می‌خواستند به ضرب‌المثل «ز گهواره تا گور دانش بجوی» جامه عمل بپوشانند. 
در این سریال بازیگران ماندگاری همچون پروین‌دخت یزدانیان، پری امیرحمزه، گیتی معینی، آزیتا لاچینی، مریم سعادت، مهوش وقاری، سروش خلیلی، ابراهیم‌آبادی و… نقش آفرینی کردند که برخی از آنها از دنیا رفته‌اند؛ اما در میان این بازیگران که به عنوان دانش‌آموزان یا همسران این دانش‌آموزان نقش‌آفرینی کرده بودند یک معلم جوان دیده می‌شود که قرار بود در این سریال وظیفه آموزش این دانش‌آموزان پا به سن گذاشته را بر عهده بگیرد. 
الهام پاوه‌نژاد شخصیتی بود که برای این نقش در نظر گرفته شده بود. کسی که بعد از سریال «همسران» توانست خود را به عنوان یک بازیگر توانا به نمایش بگذارد. معلمی که تلاش می‌کرد مادربزرگ خود را به همراه سایر مادربزرگ‌ها باسواد کند و به دانش‌آموزانش آموزش دهد؛ اما درنهایت نیز موفق به این کار نشد. چون در آنجا اتفاقاتی رخ می‌داد و مادربزرگ‌ها حاشیه‌هایی درست می‌کردند که قصه بر اساس همان ماجراها پیش می‌رفت و باعث می‌شد تا این مادربزرگ‌ها نتوانند آموزش لازم را از معلم خود سر کلاس درس به دست آورند.